Günümüzde halk arasında bulaşıcı sarılık olarak da bilinen viral hepatitler, ülkemiz için de halen ciddi bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Özellikle hepatit B ve hepatit C mikropları uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabildiği için konu oldukça önemlidir.
B tipi sarılık mikrobuyla karşılaşan kişilerin çoğunda hastalık kendiliğinden iyileşir ve bağışıklık oluşur. Ancak bu mikrobu alan kişilerin bir kısmında maalesef bu mikrop vücuttan atılamaz ve taşıyıcılık denen durum oluşur. Taşıyıcı olan kişilerin de bir kısmında zaman içinde müzmin karaciğer hastalığı, siroz ve hatta karaciğer kanseri gelişme riski vardır.
Hem hepatit B (B tipi sarılık) hem de hepatit C (C tipi sarılık) hastalıklarının başlıca bulaşma yolları şunlardır:
*Kan ve diğer vücut sıvılarıyla bulaşma
*Deri bütünlüğünün bozulduğu durumlarda (kesik-açık yaralarla vb) hepatit mikrobunun bulaşması
*Cinsel ilişki sonucu bulaşma
*Hepatit taşıyıcısı gebeden bebeğine bulaşma
Bu nedenle B ve C tipi sarılık mikroplarından korunmak için dikkat edilmesi gereken kurallar şunlardır ;
| • | Traş bıçağı, diş fırçası, küpe, tırnak makası gibi kişisel malzemeleri diğer insanlarla paylaşmaktan kaçınmalıyız. Bu malzemeler kişiye özel olmalıdır. |
| • | Mümümküm olduğu kadar dövme veya piercing yaptırılmamalıdır. |
| • | Berbere gidildiğinde daha önce kullanılmamış temiz traş bıçağı ve ustura kullanıldığından emin olunmalıdır. |
| • | Cinsel ilişki sırasında, özellikle çok eşli durumlarda, mutlaka prezervatif kullanılmalıdır. |
| • | Yasadışı ilaç ve uyuşturucu kullanılmamalıdır.
Herhangi bir nedenle iğne ve şırınga kullanırken temiz olduğundan emin olunmalı ve şırıngalar yalnız bir kez kullanılmalıdır. |
| • | Eğer sağlık görevlisi iseniz, iğne yaparken dikkatli ve güvenli kullanmalısınız.
Gebe iseniz mutlaka B tipi sarılık mikrobu olup olmadığına ilişkin test yaptırınız ve daha önce aşı olmamış iseniz hamilelik sırasında Hepatit B’ye karşı aşı olunuz. Ailenizde (özellikle anne, baba, kardeş ve eş gibi yakın akrabalarınızda) taşıyıcı, sarılık hastası, siroz veya hepatite bağlı gelişen kanser hastası varsa mutlaka test yaptırınız ve gerekiyorsa aşı olunuz. |
Hepatit B aşısı, B tipi sarılık hastalığını önlemenin en iyi yoludur. B tipi sarılık mikrobu ile karşılaşmadan önce toplam üç doz aşı yaptırırsanız hayat boyu B tipi sarılık olmama şansına kavuşursunuz. Ama mikrobu önceden alıp taşıyıcı kaldıysanız aşı sizi hastalanmaktan korumayacaktır.
Bir kişide B tipi veya C tipi sarılık hastalığı olup olmadığını anlamanın tek yolu kan tetkiki yapılmasıdır.
Hepatit B hastalığından 0.-1. ve 6. aylarda yapılan toplam üç aşı ile ömür boyu tamamen korunmak mümkündür. Ülkemizde 1998 yılından beri her yeni doğan bebek ücretsiz olarak sağlık ocaklarında ve doğum yapılan hastanelerde B tipi sarılık için aşılanmaktadır. Ailesinde hepatit hastası olanlara ve diğer risk altındaki kişilere doktorunun önerisi ile hepatit B aşısı Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak yapılmaktadır. Ayrıca risk grubu denilen taşıyıcı kişilerin yakın aile bireylerinin aşıları da Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak yapılmaktadır.
C tipi sarılıktan korunmak için henüz bir aşı yoktur. Ancak bulaşma yollarının bilinmesi ile hepatit C mikrobunun bulaşıcılığının engellenmesi mümkündür.
Siz de sarılık hastası olmamak için;
Test yaptırın,
Aşılanın,
Korunun,
Tedavi olun…
PROF.DR.M.HADİ YAŞA
ADÜ TIP FAK GASTROENTEROLOJİ KLİNİĞİ ÖĞRETİM ÜYESİ VE
VHSD (Viral hepatitle savaşım derneği) AYDIN BÖLGE TEMSİLCİSİ
